Afval in Arnhem
HAS – Heel Arnhem Schoon is ontstaan in Malburgen, maar is niet het enige opruiminitiatief in Arnhem. Vele vrijwilligers zijn aan de slag om onze stad, parken en wijken weer op te schonen van het onnodige zwerfvuil. Wat beweegt iemand om zwerfvuil te gaan opruimen? Ik zal proberen jullie mee te nemen met verhalen van de vrijwilligers en de eigen ervaring. Hoe blijf je gemotiveerd als het vuil er de volgende dag of week opnieuw ligt?
Voor mij was de avond op 29 februari jl weer een bron van inspiratie:
In de Molenplaats was een bijeenkomst van Groen Arnhem. Het onderwerp was:
Afval is de spiegel van onze samenleving.
Coördinator van Groen Arnhem Sanne Blok introduceerde Anke Tonnaer.
Anke is cultureel antropologe en in het dagelijkse leven universitair docent aan de Radboud Universiteit van Nijmegen. Ze legde haar visie uit op het afval dat ons omringt. Niet alleen in Arnhem, maar wereldwijd. Het vele afval dat wij als mensen produceren dwingt ons om na te denken over het verwijderen en verwerken ervan. Menigeen die zijn/ haar afval netjes opruimt denkt vaak niet meer aan wat er daarna met het afval gebeurt. Het blijkt een enorm complexe wereld te zijn. Veel van ons afval wordt verscheept naar niet-westerse landen en er gaat veel geld in om. Nederland blijkt een spil in de export van ons vuilnis wereldwijd. Het afval veroorzaakt grote ecologische problemen op de aarde.
De vraag blijft natuurlijk bestaan waarom de verbondenheid met het scheiden en opruimen van afval bij sommige mensen wel is ontstaan en bij anderen nagenoeg niet. Onderzoek heeft aangetoond, dat als kinderen in hun jeugd niet kennis gemaakt hebben met natuur (het bos in, langs de waterkant, naar het strand enz, enz) er ook geen verbondenheid kan ontstaan met natuur en dieren. Met je handen wroeten in de aarde en je verwonderen over de kleinste dieren maakt dat er besef komt hoe kwetsbaar de natuur is als je er maar oog voor hebt. Zintuigelijke waarneming van de natuur is waarschijnlijk een belangrijke component voor het je verbonden voelen met de natuur.
Jorik (Natuurcentrum Arnhem) vertelde hier een prachtig verhaal over:
Kinderen (en volwassenen) herkennen zonder meer de bekendste logo’s in onze samenleving. Die M herkent zelfs het kleinste kind. Maar het benoemen van welke boom een specifiek blad komt…vrijwel niet meer. Lagere school kinderen staan zo open voor de lessen en voor het besef dat zwerfvuil niet thuishoort in de natuur, maar met de komst van de puberteit lijkt de bezieling verloren te zijn gegaan. Hier valt op de middelbare scholen nog veel winst te halen!
Anke verteld over het “antropoceen”. Een nieuw geologisch tijdperk lijkt aangebroken.
Zij bedoeld hiermee uit te leggen, dat plastic bezig is om een eigen aardlaag te creëren.
Iedere zwerfafval opruimer kent deze situatie:
Je probeert een stuk plastic uit de aarde te trekken. Meestal iets dat er al heel lang ligt.
De aarde geeft het niet prijs en vaak valt het oude plastic uiteen in kleine stukjes.
Het plastic blijft dus in de aarde en de weekmakers in het plastic komen “los”.
Maar wat doet dat met de aarde? Wat doet dat met ons voedsel? Wat doet dat met de gezondheid van ons mensen? Het afval in zijn brede zin veroorzaakt gezondheidsproblemen en klimaatveranderingen.
De situatie wordt steeds nijpender. Hoe creëren we bewustzijn en welke interventies zijn nodig om tot gedragsverandering te komen?
Je hebt onder een steen gelegen als je niet weet hoe belangrijk het is. Maar waarom verandert het gedrag dan niet? Zo’n mooie stad, zo’n mooie natuur in- en rondom de stad.
Dat kunnen we door onverschilligheid en asociaal gedrag niet te onder laten gaan.
Anke vertelde nog, dat de natuur altijd zijn eigen vuil opruimt. Door middel van de beestjes en de schimmels. Maar plastic kan de natuur niet opruimen. We produceren tevens chemicaliën die duizenden jaren actief zullen blijven. Zonder dat we ook maar enig besef hebben wat de invloed zal zijn op onze leefomgeving en op onszelf.
Geven we de moed op? Nee, zeker niet!
Alleen samen maken we de wijken en parken schoon. Kom helpen met opruimen en meld je aan:
Wat ook enorm gaat helpen: gooi gewoon in het vervolg de rommel in de vuilnisbak of stop het in de jaszak tot je er eentje tegenkomt.
Groetjes! Alie Sijtsma
